Książka „Taktyka, strategia i przywództwo Aleksandra Wielkiego”: czym różni się od innych w tym temacie?

„Taktyka, strategia i przywództwo Aleksandra Wielkiego” to książka, którą napisałem dla tych, którzy chcą poznać dzieje wyprawy Macedończyka bez skrzywienia pop-kulturowego, wykoślawień  i płytkich ocen dyktowanych współczesnymi wydarzeniami, kontekstów współczesnych sporów toczonych wokół homoseksualizmu, terroryzmu, faszyzmu, nacjonalizmu i innych -izmów. Jednocześnie włożyłem wiele wysiłku w to, aby książka była maksymalnie przestępna, mimo zastosowanego aparatu naukowego.

Moim założeniem było utrzymać tę książkę w kontekście historycznym, a dopiero opis i analiza wydarzeń w takim kontekście miała posłużyć do zrozumienia tak ważnych kwestii jak przywództwo i strategia, a także składowe strategii jakimi są taktyka, operacja i kampania.

Jednak oprócz kontekstu historycznego zasadnicze znaczenie w tego typu publikacjach ma próba zrozumienia kontekstu sytuacyjnego (od politycznego, kulturowego, po geograficzny). Samo opieranie się na źródłach, (tak pisanych, jak i archeologicznych) nie wystarczy, szczególnie przy takiej specyfice tematu jaką oferuje postać i dokonania Mecedończyka.

A zatem w trakcie pisania tej książki odbyłem szereg podróży, by poznać miejsca wydarzeń. W książce naniesione są rzeczywiste linie brzegowe takie jakie istniały 2300 lat temu (czego brak jest mankamentem wielu książek historycznych), sam jako żołnierz w trakcie dwóch operacji militarnych poznałem smak dowodzenia (w 1997/8 ONZ na Wzgórzach Golan) oraz działań operacyjnych (jako Battle Capitain w Iraku 2005/6) w sytuacji długiego pobytu z dala od ojczystego kraju, rodziny.

Obecnie także zajmuję się rejonem Bliskiego Wschodu na kanwie naukowej pisząc o współczesnych uwarunkowaniach politycznych, kulturowych itp. Z innej strony istotne jest to, w jaki sposób korzystamy z lekcji historycznej jaką Macedończyk nam pozostawił. Dlatego też znaczenie książki podzieliłem na trzy kategorie:

1. Warstwa historyczno-militarna

2. Warstwa strategiczna i przywódcza

3. Warstwa wynikająca z cytatu: Historia magistra vitae

W takim też układzie prezentuję książkę na spotkaniach autorskich.

---

„(..) bogata treść merytoryczna – zwracająca uwagę na trzy ważne grupy zagadnień historycznych w kontekście współczesności: taktyka, strategia, przywództwo – sprawia, że zarówno poznawczą, jak i użytkową wartość pracy M. Milczanowskiego należy ocenić wysoko. Może być użyteczna zwłaszcza w kształceniu obecnych kadr dowódczych, a także w pewnym stopniu również szerszych kadr kierowniczych. Wydanie jej uznaję zatem za ze wszech miar zasadne.”

Stanisław Koziej

---

Książka ta nie jest pracą tylko historyczną. Taką była pierwsza moja praca na temat tej wyprawy, przed 12 laty – „Podboje Aleksandra…”.

Część taktyczna treści tamtej książki, poprawiona i uzupełniona, została wykorzystana w tej pozycji. Teraz jednak, z opisu wydarzeń, wyciągnąłem wnioski na temat strategii oraz przywództwa Aleksandra.

 

Układ książki został dostosowany do założeń konstrukcji strategii, w każdym też miejscu gdzie to było zasadne, akcentowałem czynniki związane z tematyką przywództwa. A zatem w pracy w sposób klarowny przedstawiłem jakie moim zdaniem Aleksander określił cele strategiczne, a także zasady strategiczne jakimi posługiwał się dla osiągnięcia tych celów. Określiłem także uwarunkowania oraz zasoby – czyli siły i środki jakimi dysponował Aleksander i jego główny przeciwnik, czyli Wielki Król Dariusz.

Wreszcie dokonania Aleksandra zostały zestawione z najnowszymi koncepcjami przywódczymi oraz teorią strategii. Uczyniłem to zgodnie z intencją samego Macedończyka, który wielokrotnie wyrażał pragnienie (pothos) bycia traktowanym na równi z mitycznymi herosami, chciał być bohaterem ponadczasowym. A zatem zastosowanie współczesnych miar przywódczych i strategicznych wydaje mi się  całkowicie uzasadnione.

Część taktyczna została uszeregowana zgodnie z zasadami sztuki wojennej w cztery wielkie kampanie. Natomiast tam gdzie to stosowne przedstawiono warstwę operacyjną gdy poziom taktyczny okazywał się niewystarczający.

Aleksander pokazał, jak ważne jest to, by strategia była przygotowana i realizowana przez tego samego przywódcę, który nie tylko rozumie jej założenia, ale także jej filozofię. Dzięki temu, w razie nieuchronnej na jakimś etapie konieczności modyfikacji zawsze potrafi je wprowadzać bez naruszania istoty samej strategii. Co więcej, taki przywódca i autor strategii w jednym, będzie miał najwięcej motywacji dla inspirowania podległych mu zespołów, wpływania na partnerów i dla pokonywania przeszkód. Porażki będą czyniły go silniejszym a nie powodowały rezygnację.

W książce jest sporo odniesień do innych okresów historycznych, a szczególnie do kampanii Napoleona, polskiej sztuki wojennej i przede wszystkim wojny w Iraku z lat 2003-2011.

Bardzo dla mnie ważną kwestią jest oparcie się na źródłach antycznych, ale też wykorzystanie prac z początków i połowy XX wieku. Stoję na stanowisku, że nie ma niemal żadnych racjonalnych przesłanek by uważać te prace za „nieaktualne”. Wręcz przeciwnie, nowe odkrycia archeologiczne świadczą o tym, że sir Tarn mógł mieć więcej racji niż Peter Green. A dzieje się tak dlatego, że współczesny kontekst mocno wpływa na ocenę zdarzeń sprzed wieków. Dlatego w mojej opinii konieczne jest szukanie złotego środka z podkreśleniem fundamentalnego znaczenia także źródeł najstarszych.

 

Wszystkie schematy i mapy bitew przygotowałem samodzielnie przy pomocy programu Power Point. Oczywiście z jednej strony widać nie najwyższą jakość tych ilustracji, ale z drugiej zastosowanie tego prostego w obsłudze programu pozwoliło mi skupić się na merytorycznej wartości tych schematów. W mojej ocenie, prezentacja etapów bitew, map kampanii i schematów stawia autora przez problemem przedstawienia wszystkich ważnych faktów. Rysując mapę, nie można uniknąć prezentacji któregoś z fragmentów mniej poświadczonych źródłami.

Z recenzji red Andrzeja Mężyńskiego z Dziennik.pl

Takie podejście zmusza do uzupełnienia wydarzeń najbardziej prawdopodobną wersją. Tak też czynię w kilku miejscach zaznaczając, że są to dywagację bowiem w źródłach nie zachowały się informacje na temat zdarzeń w tym czy innym miejscu pola walki, czy innych wydarzeń podczas wyprawy. Podobnie tam, gdzie przekazy źródłowe różnią się, staram się przedstawiać wersję moim zdaniem najbardziej prawdopodobną, po czym przedstawiam pozostałe wersje i staram się uzasadnić dlaczego przyjąłem tą pierwszą za najwłaściwszą.

Wartością tej pracy w mojej ocenie jest też przedstawienie wydarzeń słabo akcentowanych przez wielu autorów, lub zupełnie pomijanych – jak oblężenie miasta Mallów, czy bitwa nad Jaxartesem. Są to pasjonujące fragmenty godne ekranizacji, a jednak umykają wielu autorom. Niestety Aleksander nie ma szczęścia do współczesnych  ekranizacji… pół żartem dodam, że Colin Farrell był w mojej  opinii ostatnim aktorem jaki powinien zagrać Aleksandra moim zdaniem;-).

Bardzo serdecznie zapraszam do lektury i dzielenia się uwagami, opiniami.

Książka jest dostępna w księgarni Bonito

Do Blog